Sulinngiffeqarnermi ajunngitsorsiat

Kalaallit Nunaanni suliffissaqartitsineq pisortanit aamma namminersortunit ingerlatsivigineqarpoq. Namminersortutut aamma pisortat ingerlassaanni sulinermi atugassarititaasut inatsisit aqqutigalugit maleruagassiorneqarnikuupput. Pisortani atorfilinnut atorfeqarnermi atugassarititaasut, inunnut ataasiakkaanut atuuttut aamma matumani isumaqatigiissutit malillugit maleruagassiorneqarnikuupput. Kinguliini allassimasut pisortani atorfilinnut taamaallaat atuupput.

Ukiuni sulinngiffeqarfiusussani tamani pisortani atorfillit tamarmik sapaatit akunnerini tallimani sulinngiffeqarnissamut pisinnaatitaapput. Ukioq sulinngiffeqarfiusoq 1. februar aallartittarpoq naasarlunilu 31. januar.

Sapaatit akunnerini pingasuni tulleriiginnarni sulinngiffeqarnissannut pisinnaatitaavutit – pingaarnertut sulinngiffeqarnermik taaneqartartoq. Sulisitsisunnullu isumaqatigiissuteqarnerup kingorna sapaatit akunnerinik tallimanik sivisunerpaamik sulinngiffeqarsinnaatitaavutit. Qaqugu sulinngiffeqarsinnaanerit sulisitsisuit illillu akornissinni isumaqatigiinniutigissavarsi. Sulisitsisup taamaalilluni sapinngisamik siusinnerpaamik, kingusinnerpaamillu sulinngiffeqarnissaq qaammatinik pingasunik sioqqullugu, pingaarnertut sulinngiffeqarnissap qaqugu pinissaa pillugu nalunaarfigisassavaatit. Sulinngiffeqarnissat sinneruttut sulinngiffeqarnissap aallartinnissaanut kingusinnerpaamik qaammammik ataatsimik sioqqutsilluni nalunaarutigineqassapput. Sulinngiffeqarnissaq pillugu nalunaartarnissaq sivikinnerussasoq isumaqatigiissusiortarsinnaavusi.

Assigiinngitsunik peqquteqarluni sulinngiffeqarnissaraluit atunngitsoorsimasat ukiup sulinngiffeqarfiusup tullianut nuutsissinnaanngilatit. Suliffeqarfinnili sulisoqarneq pillugu politikkimi sulinngiffeqartarnerit nuutsittarnissaannut immikkut ittunik maleruagassaqarsinnaavoq.

Suliffeqarfinni isumaqatigiissutit paasisaqarfiginerorusukkukkit, aqutsisut imaluunniit sulisutut sinniisit saaffigissavat.

 

Sapaatit akunnerini tallimani sulinngiffeqarnissamut pisinnaatitaavutit – aamma sapaatit akunneri tallimat sulinngiffeqarfissat katersorsimanngikkaluarukkilluunniit sulinngiffeqarnermi aningaasarsianik imaluunniit akissarsianik ilaqartut. Kisianni sulinngiffeqarnermi aningaasarsiat imaluunniit akissarsiat katersornikuusatit taamaallaat pissarsiarisinnaavatit. Sulinngiffeqarnivit sinnera illit nammineq akilissavat.

Isumaqatigiissutit ilaat naapertorlugit ullunik sulinngiffissanik 2-5 tikillugit sivisussusilinnik pisinnaatitaanissannut periarfissaqarputit.

Sulinngiffeqarnerpit nalaani suliartoqqusisinnaanermut sulisitsisut pisinnaatitaavoq. Sulinngiffeqarnerpit nalaani suliartoqquneqaruit, taarsiissutitut sulinngiffeqarnissamut pisinnaatitaavutit.

Pisortani sulillutit misiliisuuguit, aamma sapaatit akunnerini tallimani sulinngiffeqarnissamut pisinnaatitaavutit. Sulillutit misiliisutut ukioq atorfinitsinneqarfiusoq siullermiilli akissarsiaqarlutit sulinngiffeqarsinnaanermut pisinnaatitaavutit.

 

Ukiup katersiffiup ingerlanerani – tassa ukiup sulinngiffeqarfiusussap siornatigut ukiumi ullorsiuteqarfiusumi – sulinngiffeqarnissamut aningaasanik katersissaatit sulinngiffeqaleruit tunniunneqartussanik imaluunniit sulinngiffeqarnerup nalaani akissarsiaqarnissamut pisinnaatitaassaatit:

• Qaammammusisaruit sulinngiffeqarnerpit nalaani akissarsiaqassaatit
• Akunnermusiaqaruit sulinngiffeqarninni sulinngiffeqarnermut aningaasassatit pissavatit

Aallaavittut isigalugu ukiumi sulinngiffeqarfiusumi tullermi sulinngiffeqarnissamut katersartit atorsinnaalissavatit. Tassa imaappoq, ukiumi katersiffiusumi 2015-imi 1. januar-imit 31. december-imut sulinngiffeqarnissamut katersat, ukiumi sulinngiffeqarfiusumi 2016-imi 1. februar-imit 2017-imi 31. januar-imut akornanni sulinngiffiussapput.

 

Qaammammusiallit
Qaammammusiaqaruit ukiumi katersuiffiusumi qaammatit tamaasa atorfeqarninni ulluni 2,08-ni akissarsiaqaatigalugu sulinngiffeqarsinnaatitaanitit katersussavatit. Assersuutigalugu ukiumi katersuiffiusumi qaammatini qulini sulisimaguit, akissarsiaqaatigalugu ulluni 20,8-ni sulinngiffeqarsinnaatitaavutit. Akissarsiaqaatigalugu ulluni 25-ni sivisunerpaamik sulinngiffeqarnissamut katersuisinnaatitaavutit, tassa sapaatit akunneri tallimat.

Ukioq katersuiffiusoq tamakkerlugu atorfeqarsimaguit, taamatuttaaq immikkut ittumik sulinngiffeqarnermi ajunngitsorsiassanik pisinnaatitaavutit. Immikkut ittumik ajunngitsorsiat illit akissarsiavit sulinngiffeqarnissannut tunngaviusut 1,5 %-eraat aammalu ukiup sulinngiffeqarfiusup aallartinnerani 1. februar isumamineersumik tunniunneqassapput.

Sulinngiffeqarnerup nalaani akissarsiaqaruit, illit sulisitsisunnut isumaqatigiissutigiinnassavat piffissap qanoq ilinerani sulinngiffeqarniarnerlutit. Taava sulisitsisuit, illit sulinngiffeqarnerpit ingerlanerani akissarsiassavit tunniunneqarnissaat isumagissavaa.

Akissarsiaqarlutit sulinngiffeqarnissat kissaatiginngikkukku, taarsiullugu sulinngiffeqarnermi ajunngitsorsiassat pisinnaavatit. Akissarsiat 12 %-ii sulinngiffeqarnermi ajunngitsorsiatut sulisitsisumit tunniunneqartarput. Taamaaliornikkulli immikkut ittumik sulinngiffeqarnermi ajunngitsorsiassat pisinnaanerat annaassavat. Sulinngiffeqarnerup nalaani akissarsiaqarnissamut taarsiullugu sulinngiffeqarnermi aningaasarsiat piumagukkit, ukiumi katersuiffiusumi kingusinnerpaamik 1. oktober sulisitsisunnut tamanna isumaqatigiissuteqarfigissavat.

Akunnermusiallit
Akunnermusiaqaruit sulinngiffeqarnerpit nalaani sulinngiffeqarnermi aningaasarsiat pissarsiarissavatit. Sulinngiffeqarnissat sioqqullugu akissarsiannut ilanngullugit sulinngiffeqarnermi aningaasarsiassatit tunniunneqassapput.

Sulinngiffeqarnermi aningaasarsiassatit sapaatip akunneranut akunnerit qanoq amerlatigisut tunngavigalugit naatsorsorneqassapput:

• Ukioq katersuiffiusoq tamaat sapaatip akunneranut akunnerit 40-t sulisimaguit, sulinngiffeqarnissamut akunnerit 200-t katersussavatit, sapaatit akunnerini tallimani sulinngiffeqarsinnaatitaanerup nalingi
• Sapaatip akunneranut akunnerit 40-t inorlugit sulisimaguit, sulinngiffeqarnissamut akunnerit annikillingaatsiassapput. Assersuutigalugu sapaatip akunneranut akunnerit 32-t ukiumi katersuiffiusumi sulisimaguit, sulinngiffeqarluni aningaasarsiassat akunnerit 160-t katersorsimassavatit

Akunnerit sulinngiffeqarnitit taamaallaat sulinngiffeqarnermi aningaasarsissutigissavatit. Tamanna ima paasineqassaaq, ingerlaannartumik sulinngiffeqarnissatit tamaasa atornianngikkukkit, sulinngiffeqarnermi aningaasarsiassat arlaleriarlutit tigusassavatit.

Sulinngiffeqanngikkaluarluni tunniussineq
Ukiup sulinngiffeqarfiusup aallartinnerani 1. februar, sulinngiffeqarnermi ajunngitsorsiassatit tunniutsissinnaavatit, ukiumi sulinngiffeqarfiusumi sulinngiffeqanngikkaluaruilluunniit, imaattoqarsimappat:

• Sulinngiffeqarnermi ajunngitsorsiassat illit katersatit 2.000 kr.-inik ikinneruppata
• Utoqqalinermi soraarnerussutisiaqalersimaguit aamma suliunnaarsimaguit

Nunatsinnit nunamut allamut nuukkuit aamma sulinngiffeqarnermi ajunngitsorsiassat tunniutsissinnaavatit. Taamaattoqassappat sulinngiffeqarnermi ajunngitsorsiassat ilinnut tunniunneqassapput, inuit allattorsimaffianni najukkavit allanngortinnerata kinguninngua.

 

Ukiumi siuliani sulinngiffeqarnermi aningaasarsiat imaluunniit akissarsiat katersornikuusat ukiumi sulinngiffeqarfiusumi ilinnut tunniunneqassapput. Tassa imaappoq, illit sulinngiffeqarnissamik katersereerlutit suliffeqarfigisannit nuussimasinnaavutit taamaalillutillu sulinngiffeqarnissannut illit sulisitsisorisimasannit suliffeqarnermi aningaasarsiat tunniunneqartussaapput.

Assersuutigalugu 2014 tamakkerlugu tamakkiisumik sulisimaguit, 2015-imi sulinngiffeqarnermi aningaasarsianik imaluunniit akissarsianik ilaqartumik sapaatit akunnerini tallimani sulinngiffeqarnissamut pisinnaatitaavutit. 1. august 2015-imi suliffimmi allami sulilersimaguit siusinnerusukkullu sulisitsisunnit sapaatit akunnerini pingasuni sulinngiffeqareersimallutit, 2015-imi suli sapaatit akunnerini marlunni sulinngiffeqarnissamut pisinnaatitaavutit, siusinnerusukkut sulisitsisunnit akilerneqartussamik.

Siusinnerusukkut sulisitsisunnit sulinngiffeqarnermi aningaasarsiat pissatit tunniutsikkusukkukkit, sulisitsisut nutaaq sulinngiffeqarnermut uppernarsaammik sanassaaq. Sulinngiffeqarnermut uppernarsaatip uppernarsassavaa sulinngiffeqartutit.

Sulinngiffeqarnermut uppernarsaat siusinnerusukkut sulisitsisunnut takutilluguluunniit nassiutissavat, taassuma sulinngiffeqarnermi aningaasarsiat tunniussinnaaniassammagit.

 

Sulinngiffeqarnissaq naak pilersaarusiorneqareeraluartoq, pilersaarutigisatit malillugit sulinngiffeqarnissannut aporfeqaratarsinnaavutit. Ima pisoqarsinnaammat:

• Aqutsisuit sulinngiffeqarnissat taamaatippaa, pissutigalugu sulisussanik atorfissaqartitsigami
• Erninermi sulinngikkallarneq
• Meeravissiartaarneq pissutigalugu sulinngikkallarneq
• Napparsimalerneq
• Soraarnerussutisiaqalerneq

Sulinngiffeqarnermik taamaatitsineq
Aqutsisuit sulinngiffeqarnissat taamaatippagu, sulinngiffeqarnissaraluavit sinnerisa sulinngiffeqarfiusup ukiup tullianut nuutinnissaat pisinnaatitaaffigaat.

Erninermi, sulinngikkallarnermi napparsimanermi
Ernineq, meeravissiartaarnermi sulinngikkallarneq napparsimanerluunniit pissutaalluni sulinngiffeqarnissaraluarnut aporfinngorpata, imaassinnaavutit:

• Sulinngiffeqarnermi aningaasarsiassat sinnerisa tunniunneqarnissaat
• Sulinngiffeqarnissatit sinnerisa ukiup tullianut nuutinnissaat. Sulinngiffeqarnissavit sinnerisa ukiup tullianut nuutinneqassappata, suliffigisanniiginnartariaqarputit

Sulinngiffeqarnermi aningaasarsiat tunniunneqassanersut imaluunniit sulinngiffeqarnissatit ukiup tullianut nuunneqassanersut pillugit, sulisitsisut isumaqatigiissuteqarfigissavat.

Soraarnerussutisiaqarneq
Soraarnerussutisiaqaleruit sulinngiffeqarnermi aningaasarsiassat sinneri tunniunneqarsinnaapput.

 

Ukiuni arlalinni sulinngiffeqarnissanik katersinissamut periarfissaqarputit. Ukiut pingasut ingerlanerini sulinngiffeqarnissami amerlanerpaamik akunnerit 200-t katersorsinnaavatit.

Sulinngiffeqarnissanik katersinissaq kissaatigigukku, aqutsisut allakkatigut isumaqatigiissuteqarfigissavat. Isumaqatigiissummi minnerpaamik ima nassuiaateqassaaq:

• Sulinngiffeqarnissanik katersinissaq piffissami sumi pissanersoq
• Sulinngiffeqarnissamut akunnerit qanoq amerlatigisut katersorniarneqarnersut
• Sulinngiffeqarnissamut katersarisat qaqugu atussanerlugu